MİTRA

Mitra Zerdüştlük dininde ahit, yemin, anlaşmadan sorumlu ilahi varlık. Sözleşmelere uyulmasını denetlemenin yanında, her şeyi gören; gerçeğin, sığırların, hasadın ve suyun koruyucusu olduğuna inanılır.

Mithra Zent dilinde bir sözcüktür. İran dillerinde (Orta Farsça, Partça vb.) Mehr, Myhr biçimini almış, Modern Farsça’ya مهر Mehr, Peştuca’ya لمر Lmar, Veziri lehçesine ميېر Myer ve Ermenice’ye Mihr/Mher şeklinde aktarılmıştır.
MÖ 4. yüzyılda Roma Cumhuriyeti’nde yaygınlaşan Mitraizm, kaynağını Fars ya da Zerdüşt kaynaklarındaki Mithra’dan alır.

Mitra’nın mi-it-ra- olarak bilinen ilk kaydı ; Van gölü güneyindeki Hurri kırallığı Mitannilerle Hititler arasında M.Ö. 1400 tarihli barış antlaşmasında, dört diğer hint-ari geleneğinden tanrıyla birlikte şahit ve koruyucu olarak belirtilişidir. Daha sonra Vedaların en eski bölümlerinde gözükürken son halini ise Avesta’da alır. Güneş ve güneş ışığıyla tasviri dışında dostluk, doğruluk, arkadaşlık gibi kavramlarla da ilişkilendirilmiştir. Sanksritçe’de dost ve arkadaş olarak geçerken Avesta’ya sözleşme anlaşma olarak geçer.
Mitra tarihte Antik Arilere ait bir tanrı olarak çıktı. İran’da “Mithra”, batı dünyasına geçişte ise Mithras oldu. Batı’da aldığı -s takısı ile bir gizem dini haline döndü. İran ve Hindistan’daki etkinliği önce Anadolu’ya sonra Mezopotamya ve Avrupa’ya sıçradı. Onun kültünün yayılmasında gezgin rahip sınıfı olan magilerin etkisi oldu.
Mithras kültünde tapınak olarak mağaralar kullanılırdı. Bunlara mirtaeum denirdi ve herkese açık değildi: en fazla yüz kişi alırdı. 7 erginlenme derecesi bu kült için de geçerliydi. Mağaralarda birkaç öykü ve taurobolium tasvirleri dışında pek bir şey bulunmazdı.
Thieme, Paul “The ‘Aryan’ Gods of the Mitanni Treaties”, Journal of the American Oriental Society
Kızıl, Hayrettin. “MİTRA’DAN “MİTHRAS’IN SIRLARI”NA MİTRAİZM’İN KURULUŞ SERÜVENİ”.
Kızıl, Hayrettin. “HİNT VE İRANMİTOLOJİLERİNE GÖRE “MİTRA””

#ArkeoTarihDünya